آسپارتام

آسپارتام چیست ؟

 

آسپارتام (Aspartame) یک جایگزین قند و یک افزودنی غذایی است که به جای شکر در بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود تا گزینه ای کاهش یافته، کم یا بدون قند و کالری برای افراد فراهم کند.

بسیاری از تولید کنندگان در برخی از محصولات خود از آسپارتام استفاده می کنند، زیرا می دانند که بسیاری از مردم خواهان انتخاب نوشیدنی هایی با طعم عالی با شکر کمتر و البته کالری کمتر هستند.

آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی قوی و یک پودر سفید و بی بو می باشد که تقریباً 200 برابر شیرین تر از شکر است. در اروپا، مجاز به استفاده به عنوان یک افزودنی غذایی در مواد غذایی مانند نوشیدنی ها، دسرها، شیرینی ها، لبنیات، آدامس ها، محصولات کاهش دهنده انرژی و کنترل وزن و به عنوان یک شیرین کننده روی میز است.

آسپارتام و محصولات حاصل از آن برای بیش از 30 سال موضوع تحقیقات گسترده ای از جمله مطالعات تجربی، تحقیقات بالینی، مصرف و مطالعات اپیدمیولوژیک و نظارت پس از بازاریابی بوده است. نتایج نشان داده است که در طی این سال ها و در بسیاری از کشورها، پس از ارزیابی‌های کامل به صورت ایمن و مجاز برای مصرف انسان در نظر گرفته شده است.

از نظر شیمیایی، آسپارتام بسیار ساده است. از دو اسید آمینه طبیعی ساخته شده است: آسپارتیک اسید و فنیل آلانین. در حالی که شاید به طور کامل بدون کالری نباشد، اما باید بدانید مقدار آسپارتام مورد نیاز برای شیرین کردن غذاها و نوشیدنی ها بسیار ناچیز است و به مقدار کالری بدن شما مقدار زیادی اضافه نمی کند.

امروزه شما می توانید آن را در هزاران ماده غذایی در سراسر جهان پیدا کنید.

 

استاندارد مصرف روزانه آسپارتام (ADI)

 

میزان قابل اعتماد مصرف روزانه یا همان شاخص ADI اسپارتام، به عنوان تخمینی از مقدار آسپارتامی که می تواند هر فرد(در تمام محدوده های سنی و شرایط فیزیکی) به صورت روزانه در طول زندگی خود بدون هیچ گونه پیامدهای نامطلوب پزشکی یا حواشی جانبی مصرف نماید، در نظر گرفته می شود.

 

توصیه های استاندارد ADI از دو سازمان بزرگ و قابل اعتماد FDA و EFSA برای آسپارتام عبارتند از :

FDA  :  مقدار 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن

EFSA  :  مقدار 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن

 

 

برای درک این موضوع، در زیر استاندارد ADI برای یک فرد با وزن 150 پوند (یا 68 کیلوگرم) آمده است:

– بیش از 18 قوطی نوشابه دارای قند صفر در روز

– 3409 میلی گرم در روز

 

محصولات حاوی آسپارتام

 

هنگامی که بر روی یک محصول برچسب «بدون قند» درج می شود، معمولاً به این معنی است که به جای شکر دارای NNS (شیرین کننده های غیرمغذی) است. در حالی که همه محصولات بدون قند حاوی آسپارتام نیستند، اما همچنان یکی از محبوب ترین شیرین کننده های مورد استفاده در جهان بوده و به طور گسترده در غذاهای بسته بندی شده و همچنین نوشیدنی ها وجود دارد.

برخی از نمونه های محصولات حاوی آسپارتام عبارتند از :

• نوشابه صفر شکر
• بستنی بدون شکر
• آب میوه کم کالری
• آدامس بدون قند
• سس کچاپ کم شکر
• ماست سبک
• سس های سالاد بدون شکر
• آب نبات های  بدون قند

 

تولید کنندگان محصولات حاوی آسپارتام که از آن به عنوان یک افزودنی غذایی یا افزودنی دارویی استفاده می کنند، باید نام آن را بر روی برچسب مواد تشکیل دهنده در پشت یا کنار بسته محصول ثبت نمایند.

 

تاییدیه های آسپارتام

 

FDA یا همان سازمان غذا و داروی آمریکا، آسپارتام را در سال 1981 برای استفاده، تحت شرایط خاص، به عنوان یک شیرین کننده رومیزی و همچنین جهت استفاده در آدامس، غلات صبحانه سرد و پایه های خشک برای برخی غذاها (مانند نوشیدنی ها، قهوه و چای فوری، ژلاتین، پودینگ و محصولات لبنی) مجاز اعلام کرد.

 

 

در سال 1983 ، FDA استفاده از آسپارتام را در نوشیدنی‌های گازدار و پایه‌ شربت ها و نوشابه‌های گازدار و در نهایت در سال 1996، FDA آن را برای استفاده به عنوان “شیرین کننده عمومی” تایید کرد.

بد نیست بدانید که این ماده در حرارت پایدار نیست و با گرم شدن، شیرینی خود را از دست می دهد، بنابراین معمولاً در محصولات پخته شده استفاده نمی شود.

ایمنی آسپارتام به طور جامع توسط FSANZ و سایر سازمان های بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله :

• سازمان خواربار و کشاورزی/ سازمان جهانی بهداشت
• کمیته مشترک FAO/WHO در مورد افزودنی های غذایی (JECFA)
• سازمان ایمنی مواد غذایی اروپا (EFSA)
• اداره غذا و داروی ایالات متحده (USFDA)

 

تمام شواهد علمی تا به امروز از ایمنی آسپارتام برای استفاده به عنوان یک شیرین کننده حمایت می کند، با این حال ارزیابی های مجدد و چندین باره ای صورت گرفته است. در نوامبر 2021، این ماده در فهرست اولویت‌های جکفا (ارزیابی برخی مواد مورد استفاده به‌عنوان افزودنی‌های غذایی)، با بالاترین اولویت (اولویت 1) قرار گرفت.

اطلاعات و ارزیابی مجدد درخواستی مربوط به موارد زیر است:

• ارزیابی دریافت رژیم غذایی
• ارزیابی سیستماتیک داده های مکانیکی در زمینه ارزیابی کلی سرطان زایی

در سال 2007، مطالعه ای توسط بنیاد رامازینی اروپایی (ERF) نشان داد که آسپارتام می تواند در موش ها در سطوحی نزدیک به میزان مصرف روزانه قابل قبول انسان، ایجاد سرطان کند. EFSA این مطالعه را بررسی کرد و یک نظر علمی به روز شده را در مارس 2009 منتشر کرد. EFSA به این نتیجه رسید که بر اساس تمام شواهد موجود، از جمله مطالعه ERF، این ماده سرطان ایجاد نمی کند و دلیلی برای تجدید نظر در ADI برای آن وجود ندارد. پس از بررسی مطالعه، FSANZ با EFSA موافقت کرد.

 

چرا شرکت های بزرگی همچون کوکاکولا از آسپارتام در نوشیدنی های خود استفاده می کنند؟

 

 

یکی از مدیران اجرایی شرکت کوکاکولا در این زمینه چنین می گوید :

“آسپارتام یک جایگزین قند است که به جای شکر در بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود تا گزینه ای کاهش یافته، کم یا بدون قند و کالری برای افراد فراهم کند. ما از آن در برخی از محصولاتمان، از جمله نوشابه رژیمی و نوشابه صفر استفاده می کنیم، زیرا می دانیم که بسیاری از مردم خواهان انتخاب نوشیدنی های با طعم عالی با شکر کمتر و همچنین کالری کمتر هستند.

تمام این نوشیدنی‌های ما را می‌توان به‌عنوان یک سبک زندگی متعادل در حد اعتدال میل کرد. “

 

آیا آسپارتام به کاهش وزن کمک می کند؟

 

استفاده از آسپارتام به عنوان یک عامل کمکی برای کاهش وزن بسیار مورد بحث است. باور عقل سلیم بر این باور بود که یک محصول که مانند شکر شیرین باشد، اما به اندازه شکر کالری نداشته باشد، باعث کاهش وزن می شود.

روی آوردن به غذاها و نوشیدنی‌های حاوی آسپارتام به جای شکر، منجر به کاهش وزن موفقیت‌آمیز در برخی از افراد شد. البته که برخی دیگر ، وزن کم نکردند و حتی برخی از آن‌ها هنگام استفاده از آن برای شیرین کردن غذا و نوشیدنی‌شان وزن اضافه کردند.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف آسپارتام می‌تواند متابولیسم شما را کاهش دهد، بنابراین حتی اگر کالری کمتری مصرف شود، منجر به افزایش وزن می‌شود. مطالعات دیگر نشان داد که این مورد صادق نیست. این سردرگمی ادامه یافت تا اینکه مطالعه ای که توسط ییل در سال 2020 انجام شد، پاسخی یافت.

این مطالعه نشان داد که مصرف شیرین کننده های کم کالری به خودی خود مسئول کاهش متابولیسم نیست. با این حال، هنگامی که با سایر کربوهیدرات ها یا چربی ها ترکیب می شود، مصرف شیرین کننده غیر ساکارزی منجر به کاهش قابل توجهی در سرعت متابولیسم می شود.

 

آسپارتام و دیابتی ها

 

مشابه بحث در مورد اثربخشی آسپارتام به عنوان ابزاری برای کاهش وزن، بحث در مورد ایمنی آن برای مبتلایان به دیابت نوع 2 نیز ادامه دارد. به نظر می رسد مصرف آن تأثیر کمی بر سطح گلوکز خون شما داشته و یا هیچ تأثیری ندارد. ظاهراً به نظر می رسد که این ماده یک جایگزین بی خطر برای افراد مبتلا به دیابت است که هوس خوردن چیزی شیرین را دارند.